Sobieski. Lew, który zapłakał
Wydawnictwo Literackie
Rok wydania: 2021
Liczba stron: 440
ISBN: 978-83-08-07334-6
Żaden biograf Jana Sobieskiego nie przedstawiłby bardziej plastycznie jego przyjścia na świat niż uczynił to on sam w napisanym przez siebie rodowodzie przeznaczonym dla nuncjusza papieskiego. „Urodziłem się w Olesku, zamku na wysokiej górze, mila od Białego Kamienia […] Podczas urodzenia mego biły pioruny barzo … Tatarowie też podpadli w tenże czas pod zamek, których zaś ów sławny gromił Chmielecki”. Niewykluczone, że wspomniany w ostatnim słowie wojewoda kijowski, strażnik wielki koronny i zawołany zagończyk, Stefan Chmielecki, którego imię ze zgrozą powtarzano na Krymie, w ów burzliwy dzień 17 sierpnia 1629 roku, zaledwie na kilka miesięcy przed własnym zgonem, ocalił przed śmiercią przyszłego króla Rzeczypospolitej. Nie można bowiem z całą pewnością przyjąć, iż bezlitośnie łupiący okolice Oleska, nieprzywykli do oblężeń i zwykle unikający ataków na umocnione pozycje ordyńcy nie skorzystaliby jednak z nadarzającej się okazji do zdobycia niewielkiego zamku, gdyby nie skuteczna interwencja Chmieleckiego, który jako jeden z nielicznych potrafił tropić i znosić czambuły. Ci spośród skośnookich wojowników, którym udało się ujść polskich szabel i muszkietów i szczęśliwie powrócić do rodzimych ułusów, po latach mieli czego gorzko żałować.