Losy Polski i Ukrainy, sąsiadujących ze sobą krain i zamieszkujących je narodów, sprzęgły się w pasmo krwawych wydarzeń, których apogeum nastąpiło podczas powstania Bohdana Chmielnickiego w połowie XVII wieku. Być może za najlepszy komentarz dlaczego tak się stało posłuży zdanie wyjęte z pamiętnika żyjącego współcześnie z Chmielnickim kanclerza wielkiego litewskiego, Albrychta Stanisława Radziwiłła. Wielkiego magnata i posiadacza ziemskiego, członka jednego z najpotężniejszych rodów Rzeczypospolitej. Pomimo nadzwyczaj wysokiej pozycji społecznej potrafił on odrzucić stanowe zaślepienie i na kartach Pamiętnika o dziejach Polski zdiagnozował przyczyny konfliktu polsko-ukraińskiego oraz bezmiar obopólnego okrucieństwa w następujący sposób: „Kozacy i plebs popełnili niesłychane zbrodnie, ponieważ niesłychane były nasze grzechy”. Wiele w tym krótkim zdaniu gorzkiej prawdy.